نامسلمان

رشد و نفوذ تفکر انحرافی وهابیت در بین برخی از مسلمانان کشورهای مختلف علل و عوامل مختلفی دارد که برخی از مهم‌ترین آنها که به صورت خلاصه می‌توان بیان کرد عبارتند از:

دلارهای نفتی

یکی از مهم‌ترین علل نشر تفکر وهابیت در جهان پول نفت است. عربستان با جمعیتی در حدود 15 میلیون نفر به عنوان بزرگ‌ترین کشور صادرکننده نفت در جهان شناخته می‌شود. درآمد هنگفت نفت صرف گسترش تفکر وهابیت در سراسر جهان می‌شود. آل‌سعود با پرداخت پول‌های هنگفت به برخی خطبا، ائمه جمعه وجماعات، تشکیل مؤسسات به ظاهر خیریه و جذب نیازمندان، ایجاد مراکز به ظاهر قرآنی و آموزشی و... تفکر انحرافی وهابیت را تبلیغ می‌کند.

عربستان با به‌کارگیری درآمد نفت در گسترش تفکر وهابیت اقدام به ایجاد صدها مرکز فرهنگی، اقتصادی، آموزشی و تبلیغی کرده است که یکی از آنها «رابطه العالم الاسلامی» بزرگ‌ترین مرکز تبلیغات اسلامی در جهان است که از سوی عربستان ایجاد و مدیریت می‌شود. وظیفه اصلی این مرکز آموزش‌های اسلامی، چاپ و توزیع قرآن و کتب اسلامی در سراسر جهان است. عربستان از طریق این موسسه بین سال‌های 1414 تا 1416 قمری بیش از دو میلیارد و 700 میلیون ریال سعودی در بوسنی و هرزگووین هزینه کرده است. 877 مدرسه تحت کفالت آنهاست و 150 مسجد ترمیم و تجهیز شده است. سه میلیون ریال‌سعودی کتاب به آنجا فرستاده و 64 دوره آموزش زبان عربی برگزارشده است. در کنفرانس جهانی که برای بررسی تلاش‌های عربستان در ترویج اسلام در 1432 قمری برگزار شد، گفته شد که در طول سه دهه اخیر، عربستان 375 میلیارد ریال‌سعودی برابر با 100 میلیارد دلار به 95 کشور در حال توسعه کمک کرده است.

این پول برابر 4 درصد سود ناخالص ملی این کشور است. در پاکستان، 13هزار مدرسه دینی وجود دارد که حدود دو میلیون طلبه یا بهتر بگوییم تروریست، را در خود پرورش می‌دهند. در افغانستان، 11 هزار مدرسه در سال 1383 ساخته‌اند که 70 هزار طلبه وهابی، فقط در افغانستان دوره می‌بینند. همچنین عربستان سعودی 400 مدرسه وهابی در کشور یمن تأسیس کرده است. در روسیه بعد از فروپاشی شوروی، عربستان به‌عنوان کمک به مسلمان روسیه وارد این کشور شد و ضمن ایجاد ده‌ها مدرسه، مرکز آموزشی و مراکز خیریه، اقدام به ساختن قریب 3000 مسجد کرد و ائمه جماعات این مساجد را نیز تعیین و با حمایت مالی خود آنها را در راستای اهدف فرقه‌ای خود سازماندهی کرد.

بهره‌برداری از حرمین شریفین

سرزمین وحی خصوصا شهر‌های مکه و مدینه که مرکز وحی و نشر اسلام بود، دارای قداست بسیار بالایی نزد مسلمانان جهان است. سالانه میلیون‌ها نفر برای انجام مراسم حج یا عمره به شهر‌های مکه و مدینه وارد می‌شوند. قداست سرزمین وحی و حضور سالانه میلیون‌ها مسلمان در مکه و مدینه فرصتی ارزشمند را برای وهابیون برای ترویج تفکر انحرافی وهابیت در بین مسلمانان ایجاد کرده. وهابیون در راستای بهره‌برداری هدفمند از سرزمین وحی و نشر تفکر وهابیت ده‌ها اداره، سازمان و مؤسسه ایجاد کرده که همه آنها در راستای نشر و گسترش وهابیت انواع فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغی، آموزشی، توجیهی را برنامه‌ریزی واجرا می‌کنند.

برخی از آنها عبارتند از: موسسات و نهادهای متعددی مانند «مجلس الشورای الدعوه و الارشاد»، «المجلس الاعلی و الشئون الاسلامیه»، «ریاسه شئون الحرم المکی و الحرم المدنی»، «دور الحج فی نشره الدعوه»، «هیئه الامر با لمعروف و النهی عن المنکر»، «الرساله العالیه لا داره الهجره العلمیه و الافتاء»، «الجماعه الخیریه لتحفیظ القرآن االکریم» و «هیئه الکبار العلماء» زیر نظر وزارت حج فعالیت می‌کنند که هریک به سهم خود با برپایی جلسات، سخنرانی‌ها در داخل و خارج، تالیف کتب و چاپ و نشریات و توزیع واهدای آنان ویژه در ایام حج (ماه‌های ذی‌القعده و ذی‌الحجه) به وظایف خویش عمل می‌کنند. منبرهای تبلیغی که وهابیون در طول روز و تا آخرین ساعات شب در داخل و محیط‌های پیرامونی مسجد النبی(ص) و مسجد الحرام به زبان‌های مختلف دنیا برای حجاج ایجاد کرده‌اند، ازدیگر عواملی است که نقش قابل توجهی در نشر تفکر وهابیت دارند.

تشکیل گروه‌های تبلیغی به زبان‌های مختلف شامل زنان و مردان مبلغ و اعزام آنها جهت ارتباط‌گیری چهره به چهره با حجاجی که در گوشه و کنار مسجدالحرام یا مسجدالنبی(ص) نشسته‌اند، از دیگر ابزارهای سوءاستفاده تبلیغی از حرمین شریفین است. هر روز ده‌ها مبلغ در داخل حرم‌های شریف نبوی و مکی دائما در حال حرکت جهت نشان کردن و گفت‌وگو با حجاج کشورهایی هستند که برای انجام مراسم حج یا عمره به این مراکز مقدس آمده‌اند. توزیع کتب، نشریات و نرم‌افزارهای ترویج تفکر وهابیت از دیگر راهکارهایی است که وهابیون برای نشر تفکر وهابیت در فضای حرمین شریفین از آن استفاده می‌کنند. روزانه هزاران جلد کتاب در دفاتری که در داخل مسجدالنبی(ص) و مسجد الحرام توسط هیات امر به معروف و نهی از منکر ایجاد شده، بین حجاج توزیع می‌شود. در ایام حج، این دفاتر در کلیه مساجد، مشاهد مشرفه عرفات، مشعر، منا، رمی جمرات و سایر مراکز زیارتی، حتی میدان‌ها و خیابان‌های مکه و مدینه فعال می‌شوند. بنا به نقل برخی از خبرگزاری‌ها در موسم حج سال 1395 مراکز ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر عربستان بیش از 26 میلیون جلد کتاب و نشریه‌ که مروج تفکرات وهابیت بود به زبان‌های مختلف در میان سه‌ میلیون نفر زائر و حاجی حاضر در مدینه منوره و مکه‌ مکرمه توزیع کرده‌اند.

حمایت قدرت‌های استکباری برای جلوگیری از رشد اسلام ناب

قدرت‌های استکباری خصوصا آمریکا، انگلستان و اسرائیل که نگران رشد اسلام ناب محمدیو در خطر افتادن منافع خود می‌باشند، تنها راه مقابله و مهار اسلام انقلابی را رشد و گسترش وهابیت می‌دانند.

وهابیت فرقه‌ای است ساخته شده و هدایت شده توسط قدرت‌های استکباری با هدف ایجاد اختلاف بین امت اسلامی و مقابله با اسلام انقلابی. وهابیت را ابتدا انگلستان با هدف مقابله با خلافت عثمانی ایجاد کرد و توانست توسط این تفکر سرزمین حجاز را از بدنه خلافت اسلامی عثمانی‌ها جدا و زمینه متلاشی شدن عثمانی را فراهم کند. در دوران معاصر آل‌سعود و با حمایت آمریکا و اسرائیل، از درون تفکر وهابیت، گروه‌های تکفیری را ایجاد کرد.

جهل مسلمانان نسبت به ماهیت اصلی وهابیت

اکثریت قریب به اتفاق مسلمانان جهان اسلام و سرزمین وحی را می‌شناسند اما نسبت به وهابیت، نسبت به اهداف سیاسی، جنایات تاریخی، و تفکرات انحرافی آن شناختی ندارند. خصوصا انتخاب القابی همچون خادم‌الحرمین الشریفین برای پادشاه عربستان، امام‌الحرمین برای امام جماعت‌های مکه و مدینه، رعایت ظواهر اسلامی در شهرهای مکه و مدینه و... موجب شده عده زیادی از مسلمانان جذب فریب‌های ظاهری وهابیون و آل‌سعود شوند. البته گرچه عده زیادی خصوصا در سال‌های اخیر به خیانت‌ها و ظلم‌های وهابیت نسبت به مسلمانان و جهان اسلام پی‌برده‌اند، لکن هنوز مسلمانان ساده‌لوحی هستند که براساس ظواهر اسلامی وهابیون را مروج اسلام اصیل می‌دانند. اگر مسلمانان نسبت به خیانت آل‌سعود و وهابیت به خلافت عثمانی، کشتار مسلمانان سرزمین حجاز هنگام به قدرت رسیدن و همچنین کشتار مسلمانان عراق، سوریه، یمن، افغانستان و... در دوران معاصر، اعتقادات انحرافی وهابیت، تخریب و از بین بردن آثار اسلامی، تحریف و تغییر کتب روایی و دینی، خدمات متقابل آمریکا و عربستان علیه جهان اسلام و مسلمانان، فساد درونی خاندان آل‌سعود و... آشنا بشوند، هیچ گاه تحت تأثیر افکار انحرافی و اعمال به ظاهر اسلامی آنان واقع نخواهند شد.

فضای مجازی

در دوران معاصر تکنولوژی با ایدئولوژی عجین شده است. یکی از مهم‌ترین ابزارهای نشر هر نوع تفکری، فضای مجازی است. امروزه بیش از 3.300.000.000 کاربر اینترنتی در جهان ثبت شده است که تقریبا نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. در این فضای جهانی هر کسی به راحتی و با کمترین هزینه می‌تواند افکار، اعتقادات، کالا یا هر چه را که بخواهد به دیگران عرضه کند. وهابیت امروز توانسته در بهره‌گیری از فضای جهانی در راستای اهداف انحرافی خود، سرآمد تمامی مذاهب و فرق اسلامی باشد. طبق برآوردی که صورت گرفته، بیش از 70 درصد فضای مجازی اختصاص یافته به مسلمانان، در وهابیون است.

شخصیت‌ها، گروه، مؤسسات، ادارات و نهادهای وهابی با به‌کار گیری ابزارهایی همانند چت روم، سرور، توئیتر، فیس‌بوک، تلگرام، واتس آپ، تانگو و سایرجامعه‌های مجازی روزانه میلیون‌ها پیام در جهان منتشر و با هزاران نفر به صورت‌های مختلف ارتباط برقرار و صدها هزار جلد محصولات متنی و رایانه‌ای خود را به آنان عرضه می‌کنند. بخش قابل توجهی از مشتاقان معارف اسلامی که به فضای مراجعه می‌کنند توسط مراکز فرهنگی، آموزشی و مذهبی وهابیت تغذیه می‌شوند. امروزه یکی از مهم‌ترین ابزارهای نشر تفکر وهابیت در جهان، فضای سایبر است که هنوز مخالفین وهابیت و مروجین اسلام ناب محمدی نتوانسته‌اند جایگاه مناسب و در خور شأن خود را در این فضا ایجاد نمایند. وهابیون با دست برتری که در فضای مجازی دارند و با ایجاد هزاران سایت به اسامی مختلف توانسته‌اند از این طریق عده قابل توجهی از مشتاقان معارف اسلامی را به اعتقادات انحرافی خود جذب نمایند.

دکتر عبدالله علی بخشی/ استاد حوزه و دانشگاه